Dziennik Zachodni 22 grudnia 2006 rok nr 51(307)
W surowych obliczach świętych jest coś, co pociąga i odpycha
IKONY JAK W ŚREDNIOWIECZU
dziennik zachodni artykul o pracowni ikonopisaniaW wieżowcu niedaleko Jasnej Góry jest wyjątkowa pracownia. Tutaj powstają kanoniczne Ikony.
Katarzyna Stawarska Kula tworzy religijne dzieła sztuki od pięciu lat . Ukończyła częstochowskie liceum plastyczne im. Jacka Malczewskiego. Pisania ikon, bo ikony się pisze, nie maluje po prostu jak sama mówi wciąż się uczy. Nigdy nie można powiedzieć że już się wszystko umie. Częstochowska artystka jeździ na konsultacje do Krakowa do Jezuitów. Ojciec Zygfryd Kot, wybitny znawca sztuki bizantyjskiej sam też tworzy i też się uczy.
Katarzyna Stawarska Kula tworzy w cieniu najsłynniejszej polskiej ikony – Jasnogórskiej Czarnej Madonny. Według legendy obraz namalował Św. Łukasz ewangelista , na desce ze stołu św. Rodziny. Ikona jest pisana tylko na desce. Przygotowaniem deski zajmuje się mąż Katarzyny Stawarskiej Kuli. – Tego też trzeba się nauczyć – podkreśla Jarosław Kula. Dzieła Katarzyny Stawarskiej Kuli są chyba w całej Europie.
-Nie potrafię powiedzieć gdzie dokładnie są - mówi artystka. – Ode mnie trafiają do osób zamawiających ikony. Potem bywają darem. Trzy jej ikony są z pewnością w Watykanie . Zostały podarowane papieżowi. „Prawdziwym celem ikony Chrystusa jest nie tylko oddanie Jego wyglądu poprzez stworzenie portretu historycznego, jak czynią to świeccy artyści ile odbicie w tym wyglądzie Jego boskości" pisał Sergiusz Bułhakow. Przed przystąpieniem do pracy , muszę się wyciszyć , zrozumieć w sobie , co chcę stworzyć – podkreśla Katarzyna Stawarska Kula. „Ikony są jak drogowskazy na drodze do nowego stworzenia , aby ludzie, według określenia św. Pawła oglądając łaskę Pana upodobniali się do Jego obrazu." – to opinia Leonida Uspienskiego. W tej twórczości obowiązuje ścisły kanon. Na soborze w 1551 r. w Moskwie ustalono „Sto Rozdziałów", w których określono zasady: aby malarze malowali ikony według starych wzorów, tak jak malowali greccy malarze i jak malował Andriej Rublow.Rublow, najsłynniejszy twórca Ikon, uważany nawet za największego artystę prawosławia, już za życia był traktowany jak święty. Ale kanonizowany został dopiero w 1988 r. ponad 550 lat po śmierci.
Kanon „rublowski" obowiązuje , ale przestrzegają go nieliczni artyści. Niestety powstaje coraz więcej masówki – mówi Jarosław Kula. – Nawet w Grecji wytwarzane są masowo obrazki udające ikony. To zwyczajna maszynowa produkcja. Na końcu obraz jest pociągnięty werniksem, aby sprawiał wrażenie malowanego ręcznie. Taka masówka nieźle się nawet sprzedaje. Ale ile ma wspólnego ze sztuką ......
Nie ma dwóch takich samych oryginalnych ikon, choćby przedstawiały ten sam temat i wyszły spod ręki tego samego artysty.Pisania ikon próbuje córka Kulów, 16letnia Klaudia, uczennica Liceum plastycznego im. Jacka Malczewskiego. - Już nieźle sobie radzi – chwali córkę Katarzyna Stawarska Kula.
Autor : Janusz Strzelczyk
Foto : Waldemar Deska
